حشر شیاطین (قرآن)خداوند، درباره حشر شیاطین به همراه منکران رستاخیز در قیامت، سوگند یاد کرده است. ۱ - شیاطین در محشر«ویقول الانسـن اءذا ما مت لسوف اخرج حیـا• فوربک لنحشرنهم والشیـطین...؛ انسان می‌گوید: آیا پس از مردن، زنده (از قبر) بیرون خواهم آمد؟! • سوگند به پروردگارت که همه آنها را همراه با شیاطین در قیامت جمع می‌کنیم؛ سپس همه را -در حالی که به زانو درآمده‌اند- گرداگرد جهنم حاضر می‌سازیم». مراد از اینکه فرمود" لنحشرنهم و الشیاطین" این است که در بیرون قبرها ایشان را با اولیاءشان، که شیطانهایند جمع می‌کنیم، چون به خاطر ایمان نداشتن از غاویان شدند، «فسوف یلقون غیا؛ به زودی غی را که از خود ایشان است ملاقات می‌کنند» و در جایی دیگر بیان کرده که شیطانها اولیای غاویانند، و فرموده: «انا جعلنا الشیاطین اولیاء للذین لا یؤمنون» و نیز فرموده: «ان عبادی لیس لک علیهم سلطان الا من اتبعک من الغاوین». و یا ممکن است مراد قرینهای ایشان باشد، یعنی ایشان را با قرین هایشان محشور می‌کنیم، هم چنان که فرمود: «و من یعش عن ذکر الرحمن نقیض له شیطانا فهو له قرین، ... حتی اذا جاءنا قال یا لیت بینی و بینک بعد المشرقین فبئس القرین و لن ینفعکم الیوم اذ ظلمتم، انکم فی العذاب مشترکون». ) و معنای آیات این است که به پروردگارت سوگند، که همه را روز قیامت با اولیاء و قرینهای شیطانیشان جمع می‌کنیم، آن گاه پیرامون جهنم برای چشیدن عذاب جمعشان می‌کنیم، در حالی که همه از در ذلت به زانو در آمده باشند، یا در حالی که همه دسته دسته، انبوه گشته باشند. ۲ - ذلت شیاطین در قیامتحضور ذلت بار شیاطین و منکران معاد، در اطراف جهنم، پس از حشر آنان از آیات زیر استفاده می‌شود «ویقول الانسـن اءذا ما مت لسوف اخرج حیـا• فوربک لنحشرنهم والشیـطین...؛ انسان می‌گوید: آیا پس از مردن، زنده (از قبر) بیرون خواهم آمد؟! • سوگند به پروردگارت که همه آنها را همراه با شیاطین در قیامت جمع می‌کنیم؛ سپس همه را -در حالی که به زانو درآمده‌اند- گرداگرد جهنم حاضر می‌سازیم». با توجه به اینکه «جثی» جمع جاثی به معنی کسی است بر سر زانو نشسته شاید اشاره به ضعف و ناتوانی و ذلت و زبونی آنها باشد، گویی قدرت ندارند بر سر پا بایستند، البته این کلمه معانی دیگری هم دارد از جمله اینکه بعضی" جثی" را به معنی" گروه گروه" تفسیر کرده‌اند، و بعضی به معنی انبوه و متراکم بر روی هم، همانند خاکها و سنگها، ولی تفسیر اول مناسبتر و مشهورتر است. ۳ - حال اعراض‌کنندگان و شیاطین در قیامتشیاطین همراه با اعراض‌کنندگان یاد خدا در قیامت، محشور می‌شوند. «ومن یعش عن ذکر الرحمـن نقیض له شیطـنـا فهو له قرین• حتی اذا جاءنا قال یــلیت... فبئس القرین؛ و هر کس از یاد خدا روی‌گردان شود شیطان را به سراغ او میفرستیم پس همواره قرین اوست!• ا زمانی که (در قیامت) نزد ما حاضر شود می‌گوید: ای کاش میان من و تو فاصله مشرق و مغرب بود؛ چه بد همنشینی بودی!» اعراض‌کنندگان از یاد خدا، در زمان حشر از شیاطین اظهار نفرت می کنند و آرزو می‌کنند که همچون دور بودن مشرق از مغرب، از آنها دور باشند. «ومن یعش عن ذکر الرحمـن نقیض له شیطـنـا فهو له قرین• حتی اذا جاءنا قال یــلیت... فبئس القرین؛ و هر کس از یاد خدا روی‌گردان شود شیطان را به سراغ او میفرستیم پس همواره قرین اوست!• ا زمانی که (در قیامت) نزد ما حاضر شود می‌گوید: ای کاش میان من و تو فاصله مشرق و مغرب بود؛ چه بد همنشینی بودی!» منظور از اینکه فرمود" تا نزد ما بیاید" روز قیامت است. و ضمیر در" جاء" به موصول" من یعش" بر می‌گردد، و چون لفظ موصول مفرد بود" جاء" نیز مفرد آمده. و مراد از" مشرقین" مشرق و مغرب است که در آن جانب مشرق غلبه داده شده. و معنایش این است که: اینان هم چنان بر جلوگیری از راه خدا ادامه می‌دهند و آنان هم که از ذکر ما کور صفتی می‌کنند هم چنان بر پندار غلطشان- که گمان می‌کنند راه یافتگانند- ادامه می‌دهند تا آنکه مرگ یکی از ایشان برسد و نزد ما آید، در حالی که قرینش هم با او باشد، آن وقت برایش کشف می‌شود که عمری گمراه بوده، و اینک عواقب و آثار گمراهی یعنی عذاب قیامت فرا می‌رسد، آن وقت قرین خود را مخاطب قرار داده، با لحنی که می‌رساند از او متاذی و بیزار است می‌گوید: ای کاش بین من و تو به مقدار فاصله بین مغرب و مشرق دوری می‌بود و من همنشین تو نمی‌شدم، که چه بد همنشینی هستی. از سیاق آیه استفاده می‌شود که این گونه افراد غیر از عذابی که در آتش از آتش دارند، عذابی هم از همنشینی با قرینها می‌چشند، و بدین جهت آرزو می‌کنند که از آنان دور می‌بودند، و از بین همه عذابها تنها دوری از این عذاب را یاد می‌کنند، و سایر عذابها را از یاد می‌برند. ۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حشر شیاطین». رده‌های این صفحه : حشر | موضوعات قرآنی
|